Vandaag ga ik naar Japanmuseum Sieboldhuis in Leiden. Er is daar een tentoonstelling van foto’s die gemaakt zijn op met zilver beklede glasplaten. De foto’s zijn gemaakt in Japan tussen 1853 en 1912, toen Japan net begon te verwestersen. In mijn rugzak stop ik mijn camera, een opschrijfboekje en wat leesvoer voor de treinreis. Maar wat? Ik ben nu bezig in Alkibiades van Ilja Leonard Pfeijffer. Dat is toch wat te zwaar om mee te nemen, bijna 1000 pagina’s. Wel een fascinerende roman. Duizelingwekkende beschrijvingen en een schitterende schets van het leven van deze Atheense Veldheer (leefde in de vijfde eeuw voor Christus). Ik selecteer dan maar de bijlage van het AD en een boek over het handmatig instellen van je camera. In Leiden begin ik met een kopje koffie bij Vlot, een restaurant aan de haven (zie foto hieronder). Ze noemen het een boot, maar deze broeikas zal niet meer varen. De koffie is er goed.
Dan kuier ik op mijn gemak naar het Japanmuseum Sieboldhuis. Kuieren gaat me steeds beter af. Ik onthaast, sta af en toe stil en dat is ook een goede houding om mooie foto’s te maken. Al kuierend denk ik na over de podcast die ik met Gijs maak: Luie Friet. Deze trekt maar een beperkt publiek en in een neoliberale samenleving is dat reden om je zorgen te maken. Je moet gelezen en gehoord worden, je in de maalstroom van de markt werpen, erbij horen. Daar komt nog bij dat mijn vrienden en familie eerlijke mensen zijn en Luie Friet nogal ingewikkeld en abstract en niet altijd even interessant vinden. Natuurlijk is het fijn als mensen naar je luisteren, maar Luie Friet voldoet in een belangrijke behoefte in mij. Ik ben gaan houden van hardop nadenken, filosoferen en reflecteren over non-dualiteit (hoewel erover zwijgen soms beter lijkt, haha). En met Gijs is het heel leuk om gedachten te proeven en te testen. Net als Socrates, die tot mijn vreugde in Alkibiades bevriend is met de hoofdpersoon en regelmatig opgevoerd wordt in het boek.
Wonderlijk dat alle wegen en sporen zo heerlijk voor mij uitgelegd zijn in apps van de NS en van Google. Ik hoef maar een bestemming in te typen en de Wolk brengt mij daar, met heldere aanwijzingen. Spoor 4, derde straat rechts, en ik zit dus al gauw te luisteren naar een introfilm over de arts Philipp Siebold ((1796-1866) die op Decima in Japan verbleef toen dat de enige (Nederlandse) toegangspoort voor handelsbetrekkingen was. De getoonde landschappen en portretten uit de begintijd van de fotografie zijn treffend, scherp en veelal handmatig ingekleurd (zie boven voor een demonstratie van de techniek). Er is een geposeerde foto van een man die op het punt staat seppuku (rituele zelfmoord) te plegen, zie onder.
Ik koop naderhand de (dure) catalogus bij de tentoonstelling. Het op het punt van verwestersing staande Japan en de technische en fotografische aspecten interesseren me. De medewerkster achter de balie blijkt Japanologie te hebben gestudeerd en haalt komende week daarbij ook nog eens een diploma Museologie op. Ik uit mijn bewondering. Dan komt mijn nogal praktische slotvraag of ze kringloopwinkels in Leiden weet. Ja, ze houdt zelf ook van het afschuimen van plekken voor tweedehands. In een extreem diep pand aan de Haarlemmerstraat dat volgepakt is met kasten, vaatwerk, klokken en boeken scoor ik handschoentjes waarmee ik in de kou mijn mobiele telefoon kan bedienen. Seniorweb 20 jaar staat erop. En dan is het tijd voor een tosti bij Kopje van Leiden. Eenmaal buiten blijkt de ochtend verlopen in een bedekte grijze middag met een scheutje zon erdoor. Een late zomer is veranderd in een vroege herfst. De sprinter is mooi op tijd en de terugreis verloopt soepel. Vroeger heette zo’n trein stoptrein, maar ook hier heeft de marketing overwonnen. Een trein die alsmaar stopt is iets negatiefs. Een trein die snel optrekt tussen stations is natuurlijk een aansprekender beeld. Thuis gekomen selecteer ik de mooiste foto’s van Leiden, zie de impressie hieronder. Zwart-wit, niet met de hand ingekleurd. Ik denk aan mijn vriend Philip, die hier rechten gestudeerd heeft.
